Pierwsze 12 miesięcy życia dziecka to czas dużych zmian, które zachodzą harmonijnie i dynamicznie. Prowadzą one do wielokierunkowego rozwoju fizycznego, umysłowego i społecznego. Bardzo ważna jest dla dziecka w tym okresie bliskość opiekuna, dzięki której wytwarza się przywiązanie, odgrywające podstawową rolę w dalszym rozwoju emocjonalno-społecznym dziecka.
Na prawidłowy rozwój psychoruchowy i emocjonalny niemowlęcia bardzo duży wpływ ma nawiązanie bliskiej więzi początkowo z jedną, wybraną osobą, np. matką. Doświadczenia z tego kontaktu umożliwiają dziecku budowanie poczucia własnej wartości, zachęcają je do nauki nowych umiejętności, uczą interpretowania otaczającego świata oraz pozwalają łatwiej komunikować potrzeby, pragnienia, nastroje i uczucia, a także rozumieć
te sygnalizowane przez innych ludzi. Regularne, cierpliwe powtarzanie poszczególnych czynności, częste mówienie do niemowlęcia, przytulanie go, czytanie mu
i śpiewanie, rozwija pamięć dziecka, kształtuje jego psychikę, pomaga mu panować nad emocjami i lepiej odnajdować się w otaczającym świecie1. Nietrudno więc odgadnąć, że to, co dzieje się w 1. roku życia – a więc nauka samodzielności w zaspokajaniu swoich potrzeb oraz rozumienia i spełniania oczekiwań otoczenia – ma znaczący wpływ na rozwój psychiki dziecka i jego późniejsze funkcjonowanie2.
Rozwój psychoruchowy niemowlęcia jest ze sobą integralnie powiązany, a wykształcenie pewnych umiejętności jest niezbędne i warunkuje pojawienie się z czasem kolejnych. Tempo rozwoju dzieci jest różne, zależne od wielu indywidualnych czynników, ale w ogólnym ujęciu zmiany przebiegają według powtarzalnego schematu. Rozwój fizyczny taki jak zmiana masy
i proporcji ciała oraz rozwój mózgu, pozwala na rozwój ruchowy oraz na kształtowanie procesów poznawczych i zdolności społecznych3.
Do podstawowych zadań rozwojowych okresu niemowlęctwa zalicza się naukę pobierania pokarmów, nabycie funkcji sensorycznych i motorycznych (kontrolowanie własnego ciała, chodzenie, mówienie), nawiązanie więzi społecznych oraz rozwój emocji
i inteligencji sensomotorycznej4. Wrodzone mechanizmy percepcyjne, motoryczne
i komunikacyjne są u noworodka znacznie ograniczone, jednak w sprzyjających warunkach bardzo szybko ewoluują5.
Jednak, aby rozwój psychoruchowy dziecka był prawidłowy i harmonijny,
w pierwszym roku życia najważniejsze jest jego prawidłowe żywienie6. Tylko ono pozwala na optymalny wzrost dziecka (masa ciała i wzrost) oraz prawidłowe przechodzenie przez kolejne etapy rozwoju dziecka. Dodatkowo może ono pomóc w zapobieżeniu takich chorób jak: otyłość, cukrzyca, osteoporoza, miażdżyca, alergia, nowotwory. W pierwszych miesiącach życia dziecka dojrzewa układ pokarmowy, kształtuje się układ odpornościowy oraz programuje się metabolizm. Wtedy tworzą się również nawyki żywieniowe dziecka. Dobrze zbilansowana dieta oraz regularny wzrost dziecka podczas pierwszych 12 miesięcy jego życia ma kluczowy wpływ na całościowy rozwój dziecka.
1 Brzezińska A., op. cit.
2 Ibidem.
3 Szmigiel C.: Okresy rozwoju dziecka i ich charakterystyka. W: Janicki K. (red.): Domowy poradnik medyczny, Warszawa 2011, Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
4 Brzezińska A.: Wczesne dzieciństwo – pierwszy rok życia: szanse i zagrożenia rozwoju. W: Brzezińska A. (red.): Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa, Gdańsk 2005, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne: 9–15.
5 Czub M.: Pierwszy rok życia dziecka, Warszawa 2014, Instytut Badań Edukacyjnych.
6 Szajewska H, Socha P, Horvath A, Rybak A, Dobrzańska A, Borszewska-Kornacka MK, Chybicka A, Czerwionka-Szaflarska M, Gajewska D, Helwich E, Książyk J, Mojska H, Stolarczyk A, Weker H. (2014) Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia 6 Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci. Standardy Medyczne. Pediatria; 11, p. 321-338.
