Niepożądana reakcja organizmu na pokarm nie zawsze oznacza alergię. Dlatego kluczowe jest rozpoznanie reakcji alergicznej u dziecka i odróżnianie pojęć z nią związanych, takich jak: alergia pokarmowa, skaza białkowa czy nietolerancja pokarmowa.

Skaza białkowa

Spis treści:

  1. Alergia pokarmowa
  2. Skaza białkowa
  3. Nietolerancja pokarmowa

Alergia pokarmowa

Niemowlęta i małe dzieci coraz częściej dotykają różnego rodzaju alergie – najczęściej na pokarmy. Wynika to m.in. z wciąż rozwijającego się układu odpornościowego, który nie jest jeszcze w pełni dojrzały, a tym samym nie potrafi bronić się przed zagrożeniami, jakimi są czynniki zewnętrzne. Alergia pokarmowa to niepożądana reakcja organizmu na jakiś składnik pokarmowy, co jest uwarunkowane mechanizmami odpornościowymi. Każdy pokarm może wywołać taką reakcję, jednak do najczęstszych alergenów należą:

  • białko mleka krowiego (alergia na nie może wystąpić nawet, jeśli dziecko jest karmione wyłącznie piersią),

  • jajka,

  • soja,

  • gluten,

  • orzechy,

  • ryby oraz skorupiaki.

Ryzyko pojawienia się alergii pokarmowej zależy od wielu czynników, m.in. od tego, czy rodzice lub rodzeństwo są nią obciążeni czy warunków życia, np. zbyt dużej sterylności otoczenia.

Najczęstszym objawem alergii pokarmowej są reakcje skórne – świąd, wysypka, pokrzywka – ale może się ona manifestować również poprzez objawy ze strony innych układów, np. oddechowego czy pokarmowego, poprzez:

  • nasilonymi kolkami,

  • nasilonymi ulewaniami i wymiotami,

  • bólami brzucha,

  • refluksem żołądkowo-przełykowym,

  • biegunkami,

  • zaparciami.

Objawy pochodzą najczęściej z więcej niż jednego narządu lub układu i są niespecyficzne, a jednocześnie u różnych osób, w zależności od wieku czy ilości spożytego alergenu, mogą pojawiać się z różnym nasileniem.

Pokarmy spożywane przez mamę karmiącą mogą przenikać do jej pokarmu, który następnie spożywa niemowlę. Ponieważ najczęstszą przyczyną alergii pokarmowej u najmłodszych jest białko mleka krowiego, w przypadku wystąpienia objawów u dziecka, kobieta powinna pod kontrolą lekarza wykluczyć ze swojej diety mleko i jego przetwory – również masło, ser żółty czy śmietanę. Jeśli dziecko jest karmione mlekiem modyfikowanym, powinno otrzymać hydrolizat białka znacznego stopnia, czyli preparat mlekozastępczy, w którym zostały obniżone właściwości antygenowe białka.

Jeśli dziecko jest zagrożone wystąpieniem alergii pokarmowej, a nadszedł etap rozszerzania jego diety, zgodnie z zaleceniami ekspertów nie ma potrzeby opóźniania wprowadzania do jadłospisu pokarmów potencjalnie alergizujących. Ważne jednak, aby nowe smaki wprowadzać stopniowo, nie wcześniej niż po ukończeniu przez dziecko 17. i nie później niż w 26. tygodniu życia. Podawanie nowych pokarmów – warzyw, owoców, a następnie kaszek zbożowych –musi wiązać się z obserwacją reakcji niemowlęcia na spożywany pokarm. W przypadku jakichkolwiek niepokojących objawów należy się skontaktować z lekarzem pediatrą, który ustali proces leczenia. Nie należy wprowadzać diety eliminacyjnej bez porozumienia ze specjalistą.

Skaza białkowa

Rodzice stosują termin „skaza białkowa” zamiennie z „alergią pokarmową”, a te określenia, stosowane przez lekarzy, oznaczają dwie różne choroby. Skaza białkowa jest ściśle związana z genami, jakie zostały przekazane dziecku przez rodziców. Oznacza to, że jeśli rodzice chorują np. na atopowe zapalenie skóry czy alergię pokarmową, to istnieje większe prawdopodobieństwo, że ich dziecko również będzie na nie narażone. Ta genetyczna skłonność do alergii nazywana jest właśnie „skazą białkową”, podczas gdy „alergia pokarmowa” odnosi się do objawów, czyli niepożądanej reakcji organizmu na określony pokarm lub grupę pokarmów.

Nietolerancja pokarmowa

Kiedy u dziecka objawia się nietolerancja pokarmowa, bardzo często jest ona mylona z alergią. Nic dziwnego, ponieważ obie przebiegają bardzo podobnie, jednak ich geneza jest inna. Alergia pokarmowa dotyczy reakcji układu immunologicznego, podczas gdy nietolerancja pokarmowa nie dotyczy tego układu, a jest związana np. z trawieniem pokarmu – brakiem lub niedoborem enzymów pokarmowych.