Preparaty mlekozastępcze stanowią podstawę eliminacyjnej diety bezmlecznej u niemowląt i dzieci z rozpoznaną alergią na białka mleka krowiego (ABMK). W poniższym artykule ekspert dokładnie wyjaśni, na czym polegają różnice między rodzajami preparatów mlekozastępczych w postępowaniu w alergii.

mieszanki mlekozastępcze

Spis treści:

  1. Czym preparaty mlekozastępcze różnią się od mleka modyfikowanego?
  2. Jaka jest rola preparatów mlekozastępczych w diecie bezmlecznej alergika ?
  3. Czy mieszanki mlekozastępcze mogą uczulać?
  4. Napoje roślinne na diecie bezmlecznej – tak czy nie?
  5. Czy należy podawać mleka innych ssaków niemowlęciu z rozpoznaną alergią na białka mleka krowiego (AMBK)?

Czym preparaty mlekozastępcze różnią się od mleka modyfikowanego?

Zasadnicza różnica pomiędzy standardowym mlekiem modyfikowanym a preparatem mlekozastępczym polega na zmianie struktury białka. Wyróżnia się dwa rodzaje preparatów mlekozastępczych stosowanych na zlecenie i pod kontrolą lekarza:

  • hydrolizaty o znacznym stopniu hydrolizy (eHF) – struktura białka została tak zmieniona, aby większość niemowląt i dzieci z ABMK dobrze tolerowała tego typu preparat,
  • preparaty aminokwasowe (AAF) – nie zawierają w ogóle fragmentów białka i przeznaczone są do postępowania w ciężkiej postaci alergii na białka mleka krowiego i są przeznaczone dla ściśle określonej grupy chorych.

Jaka jest rola preparatów mlekozastępczych w diecie bezmlecznej alergika ?

W postępowaniu  dietetycznym w ABMK stosuje się najczęściej preparaty zawierające białka w formie zhydrolizowanej. Oznacza to, że w ich produkcji zastosowano taką zmianę w strukturze białka, aby większość niemowląt i małych dzieci z ABMK dobrze je tolerowała.

W literaturze medycznej preparaty te oznaczane są skrótem eHF, co oznacza wysoki stopień hydrolizy (ang. extensively hydrolyzed milk formula, eHF).

Jeśli zastosowanie hydrolizatu o znacznym stopniu hydrolizy białek mleka krowiego nie przynosi efektu oznacza to, że konieczne jest wprowadzenie mieszanki aminokwasowej, która nie zawiera żadnych, nawet najmniejszych, fragmentów białek mleka.Takie preparaty nazywamy elementarnymi lub aminokwasowymi, ponieważ składają się wyłącznie z aminokwasów i oznaczone są skrótem AAF (ang. amino acid formula, AAF).

Preparaty typu AAF zaleca się w ciężkich postaciach ABMK oraz w przypadku braku poprawy w zastosowaniu preparatów o wysokim stopniu hydrolizy (eHF).

Drodzy Rodzice!

Dieta eliminacyjna jest podstawą postępowania w ABMK, dlatego nie należy dokonywać zmiany stosowanego preparatu na inny bez konsultacji z lekarzem.

 

Czy mieszanki mlekozastępcze mogą uczulać?

Najprostsza odpowiedź brzmi: to zależy!

A zależy od rodzaju preparatu stosowanego w postępowaniu dietetycznym.

Mieszanki mlekozastępcze o znacznym stopniu hydrolizy białka (eHF) mają obniżoną alergogenność (zdolność do wywoływania reakcji alergicznej) i są dobrze tolerowane przez większość chorych z łągodną i umiarkowaną postacią alergii na białka mleka krowiego (ABMK). Mieszanki te zawierają w swoim składzie niewielkie cząsteczki białka

Jednak u niektórych pacjentów po ich zastosowaniu nie obserwuje się poprawy.

W takiej sytuacji lekarz może zadecydować o zastosowaniu mieszanki aminokwasowej (AAF).

Napoje roślinne na diecie bezmlecznej – tak czy nie?

Generalnie nie, ponieważ: nie pokrywają zapotrzebowania na składniki odżywcze u niemowląt w pierwszym roku życia.

napoje roślinne ≠ mieszanki mlekozastępcze wydawane na zlecenie i stosowane pod nadzorem lekarza

 

Drodzy Rodzice, pamiętajcie, że stosowanie napojów roślinnych zamiast preparatu mlekozastępczego na receptę:

  • zmniejsza szanse dziecka na prawidłowy rozwój,
  • zwiększa ryzyko niedożywienia, niedoboru żelaza, krzywicy, kamicy nerkowej i zaburzeń elektrolitowych,
  • zwiększa ryzyko otyłości i próchnicy u dziecka.

Ponadto napoje ryżowe nie powinny być podawane niemowlętom i najmłodszym dzieciom, ponieważ niektóre z tych preparatów mogą zawierać arsen.

 

Czy należy podawać mleka innych ssaków niemowlęciu z rozpoznaną alergią na białka mleka krowiego (AMBK)?

Pokarm różnych gatunków ssaków zawiera białka o podobnej budowie. Układ immunologiczny (odpornościowy) uczulonego pacjenta rozpoznaje te białka jako niemal identyczne i może uruchamiać reakcję alergiczną. Zjawisko to nazwano reaktywnością krzyżową alergenów.

Ze względu na ryzyko reakcji krzyżowych pomiędzy alergenami mleka krowiego i białkami zawartymi w pokarmie innych ssaków (kozy, owcy, kobyły, wielbłąda) nie zaleca się podawania mleka innych ssaków niemowlętom i dzieciom z rozpoznaną alergią na białka mleka krowiego (ABMK).

 

Mleko innych zwierząt (kóz, owiec, koni, wielbłądów) nie może być stosowane w ABMK, ponieważ zawiera w swoim składzie białka wykazujące podobieństwo budowy do mleka krowiego, co może powodować wystąpienie objawów alergii w wyniku tzw. reakcji krzyżowej (nazywanej także alergią krzyżową).

 

Ważne! Decyzja o zastosowaniu eliminacyjnej diety u niemowlęcia i małego dziecka w okresie intensywnego wzrostu i rozwoju powinna być rzetelnie uzasadniona.

Niepotrzebne zastosowanie diety eliminacyjnej może narazić dziecko na niedobory żywieniowe, utrudniać prawidłowy rozwój czy sprzyjać zaburzeniom karmienia takim, jak np. wybiórczość żywieniowa. Nieuzasadniona eliminacja białek pokarmowych, np. białek mleka krowiego może również zwiększać ryzyko rozwoju alergii pokarmowej w kolejnych latach życia na skutek braku kontaktu układu immunologicznego dziecka z alergenem.

Z drugiej strony opóźnione rozpoznanie zwłaszcza alergii IgE-zależnej zwiększa ryzyko poważnych objawów alergicznych, a nawet anafilaktycznych.

Najlepszym i najkorzystniejszym dla małych pacjentów rozwiązaniem jest współpraca rodziców i opiekunów dziecka ze środowiskiem medycznym, a zwłaszcza z lekarzem pediatrą lub lekarzem rodzinnym, który sprawuje opiekę nad dzieckiem.